مطالب این جلسه را به آشنایی با محیط گرافیکی و میز کار سیستم عامل Ubuntu اختصاص می دهیم تا دانش پژوهان به سادگی بتوانند امور روزمره خود را در این سیستم عامل، به انجام برسانند.
کامپیوتر به عنوان یک ماشین الکترونیکی و سخت افزاری، ماهیت بسیار پیچیده ای داشته و ارتباط مستقیم کاربر با آن به شدت مشکل و عملا غیر ممکن است. از این رو سیستم عامل به عنوان یک واسط ساده و کاربر پسند بین کاربر و سخت افزار کامپیوتر قرار گرفته و این ارتباط را تسهیل می کند. به عبارت دیگر کاربر با سیستم عامل در تعامل بوده و سیستم عامل وظیفه تعامل با سخت افزار را به عهده می گیرد.
قسمتی از سیستم عامل که وظیفه تعامل با کاربر را بر عهده دارد، Shell نامیده می شود. Shell در حقیقت یک مفسر (تفسیر کننده) است که در خواست کاربر را برای سیستم عامل تفسیر می کند.
دو نوع مفسر فرمان های کاربر (Shell) برای سیستم عامل ها وجود دارد:
1. ترمینال (Terminal)
2. میز کار (Desktop)
در محیط Terminal کاربر برای ارتباط با سیستم عامل، فرمان ها و دستورات خود را به صورت کد های متنی وارد کرده و Terminal با تفسیر این دستورات، امکان تعامل با سیستم عامل را فراهم می آورد. اما در محیط Desktop ارتباط کاربر با سیستم عامل، بسیار ساده تر بوده و از طریق کلیک ماوس بر روی اشیای گرافیکی صورت می پذیرد.
سیستم عامل های قدیمی تر همچون MS-DOS، تنها از محیط Terminal به عنوان Shell بهره می بردند اما سیستم عامل های امروزی، راحتی کاربران را در اولویت قرار داده و از محیط Desktop استفاده می کنند. با این حال بسیاری از کاربران حرفه ای، محیط Terminal را به Desktop ترجیح داده و برای انجام بسیاری از امور، آنرا کارا تر می دانند. بنابراین تقریبا تمام سیستم عامل ها از محیط Terminal نیز پشتیبانی می کنند.
 |
 |
دو نوع Desktop محبوب که در توزیع های GNU/Linux استفاده می شوند، Gnome و KDE می باشند. سیستم عامل Ubuntu به صورت پیشفرض یک نوع میز کار Gnome به نام Unity را ارائه می دهد.
در ادامه بحث این جلسه، به آشنایی با میز کار Unity خواهیم پرداخت.
 |
هنگامی که در سیستم عامل اوبونتو، Log in می کنید، یک نوار به نام Launcher در سمت چپ میز کار ظاهر می شود. این نوار برای دسترسی سریع به برنامه هایی است که اغلب مورد استفاده قرار می دهید.
بالاترین عنصر در نوار Launcher، دکمه ای با لوگوی Ubuntu است.
با کلیک بر روی آن، صفحه ای به نام Dash باز می شود که امکانات و ویژگی های بیشتری از Unity را نمایش میدهد. در صفحه اصلی Dash پرونده ها و برنامه های پر کاربرد نشان داده می شوند. این صفحه برای جستجوی سریع پرونده ها و برنامه های کاربردی مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال کافیست در نوار جستجوی بالای صفحه Dash، عبارت “document” را جستجو نمایید. پرونده ها و پوشه های مرتبط و نرم افزار های مربوط به ایجاد و ویرایش اسناد، کاوش شده و لیست می گردند.
همچنین در قسمت Recently Used، مواردی که اخیرا مورد استفاده قرار گرفته اند نمایش داده می شوند.
Dash را می توان به کمک Super Key روی صفحه کلید نیز باز و بسته کرد. (همانند صفحه Start در ویندوز)
دومین عنصر در Launcher دکمه ای با نام Home است که یک نرم افزار مدیریت پرونده ها به نام “Files” را می گشاید. این نرم افزار همانند نرم افزار Windows Explorer در سیستم عامل ویندوز بوده و عملیات رونوشت (Copy)، برش (Cut)، جایگذاری (Paste)، تغییر نام (Rename) و … در آن به سادگی و همانند ویندوز انجام می شود. تنها تفاوت آن با Windows Explorer مربوط به حذف پوشه یا پرونده است که به جای Delete از گزینه Move To Trash استفاده می کند. لازم به ذکر است اقلامی که به این روش حذف می شوند، به سطل بازیافت منتقل شده و در آینده قابل بازیابی می باشند. سطل بازیافت (Trash) معمولا آخرین عنصر در Launcher است و با راست کلیک بر روی آن و انتخاب گزینه Empty Trash… می توان محتوای آن را برای همیشه از حافظه پاک کرد.
افزودن نرم افزار های جانبی به سیستم عامل Ubuntu:
برای نصب نرم افزار های جانبی، ابتدا به شبکه جهانی اینترنت متصل شده و سپس بر روی دکمه Ubuntu Software Center در نوار Launcher کلیک کنید. در صفحه باز شده از لیست موجود در سمت چپ یک دسته بندی را انتخاب کرده تا نرم افزار های متعلق به آن دسته در سمت راست نمایان شوند.
حال می توانید نرم افزار مورد نظر خود را انتخاب نموده و بر روی دکمه Install کلیک کنید تا مراحل نصب آغاز گردد.
توجه 1. پس از کلیک بر روی دکمه Install گذر واژه حساب کاربری از شما پرسیده می شود.
توجه 2. برای حذف یک نرم افزار نصب شده، گزینه Installed را در بالای صفحه Ubuntu Software Center انتخاب نموده و از لیست ظاهر شده، برنامه مورد نظر را برگزیده و بر روی دکمه Remove کلیک نمایید.
توجه 3. در صفحه Ubuntu Software Center تنها نرم افزار هایی نشان داده می شوند که درون مخازن نرم افزار رسمی Ubuntu در اینترنت قرار داده شده اند. برای افزودن مخازن نرم افزار غیر رسمی (Third-Party Depositories) به Ubuntu Software Center، از منوی Edit گزینه Software Sources را انتخاب کرده و گذر واژه کاربری خود را وارد نمایید. در صفحه باز شده به سربرگ other software رفته و با کلیک بر روی دکمه Add، آدرس مخزن مورد نظر خود روی اینترنت (APT Line) را وارد کرده و بر روی Add Source کلیک کنید تا مخزن مورد نظر شما به لیست مخازن قابل دسترسی افزوده شود. آدرس مخزن (APT Line) را از سایت رسمی هر مخزن می توانید بیابید که قالبی شبیه به آدرس زیر دارد:
deb http://archive.canonical.com/ubuntu precise partner
APT Line بالا مربوط به مخزن Canonical Partner است. این مخزن شامل نرم افزار های رایگانی مثل Skype، Adobe Reader و … می باشد.
افزودن زبان “پارسی” به صفحه کلید در Ubuntu:
برای افزودن زبان پارسی به منظور تایپ لغات و جملات پارسی در سیستم عامل اوبونتو، بر روی سمت راست ترین منو (System Menu) روی نوار منو (نوار بالای میز کار) کلیک کرده و System Settings… را بر گزینید.
گزینه Keyboard Layout را از قسمت Personal انتخاب کرده و در صفحه باز شده با استفاده از نماد “+” زبان Persian را Add کنید.
برای سوئیچ کردن بین زبان های پارسی و انگلیسی می توانید از آیکون موجود روی نوار منو 
استفاده کنید.
پس از اتمام کار با کامپیوتر می توانید:
1. کامپیوتر را خاموش (Shut Down) کنید.
2. کامپیوتر را به حالت معلق (Suspend) درآورید. در این حالت محتوای حافظه اصلی دست نخورده باقی مانده و بیشتر قسمت های کامپیوتر خاموش می شوند. از این رو در مصرف انرژی صرفه جویی شده و با بیدار شدن مجدد سیستم، تمامی برنامه ها و پرونده های باز، دست نخورده باقی می مانند.
توجه. قبل از Suspend کردن سیستم، حتما تمامی پرونده های باز خود را ذخیره نمایید.
3. کامپیوتر را روشن رها کرده اما از حساب کاربری Log Out کنید تا کاربران دیگر بتوانند از کامپیوتر استفاده کنند.
اگر برای مدت زمان کوتاهی کامپیوتر را ترک می کنید حتما میز کار خود را قفل (Lock) کنید تا سایر افراد حاضر در محل به پرونده ها و نرم افزار های شما دسترسی نداشته باشند.
تمامی اقدامات بالا (Shut Down، Suspend، Log Out، Lock) و همچنین اقداماتی نظیر Restart و Switch Users از منوی سیستم قابل دستیابی اند.
در این جلسه سعی شد تا میز کار Unity در Ubuntu بطور اجمالی معرفی گردد. برای آشنایی بیشتر و آموزش کامل کار با این میز کار، می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:
http://www.help.ubuntu.com
منبع: سایت roshd.ir
